Laktoz Alerjisi

Laktoz alerjisi, aynı zamanda laktoz hassasiyeti, laktoz intoleransı olarak da bilinen bir sorundur. Laktoz sütte olan disakkarid yapısındaki şekerdir. Bunlar iki şekerin bir araya gelmesiyle oluşur. Galaktoz ve glikozun birlikteliği süt şekeri denilen laktozu oluşturmaktadır. Sütte olan laktoz sindirim sistemine girince bağırsak yüzeyinde olan ve laktaz denilen bir enzim sayesinde parçalanır, glikoz ve galaktoza ayrışır. Laktaz enzimi eksikliği olduğunda ya da işlevini görmediğinde laktoz intoleransı yani laktoz alerjisi oluşur. Bu süt ya da süt ile yapılmış olan besinlerin sindirilemediğini ya da sindirimde güçlük çekildiğini anlatır. Kişiler süt ve sütle yapılan besinleri tükettiğinde aşırı gaz çıkarma, şişkinlik, ishal gibi etkileri yaşarlar. Laktoz alerjisi toplumda oldukça sık görülen bir sindirim problemidir.

Sütle alınan laktozun bağırsaklarda emilmesi için laktaz enzimiyle parçalanması gerekir. Bağırsak yüzeyinde bulunan laktaz yeterli miktara üretilmediğinde, laktoz intoleransı yaşanır. Doğumda en yüksek düzeyde olan laktaz, 2 yaşın geçince azalır. Bu nedenle laktoz alerjisi zamanla ortaya çıkar. Nadiren genetik olarak konjenital laktaz eksikliği de görülür.

Kişilerde görülen belirtiler tüketilen süt miktarına, türüne göre değişir. Ortaya çıkan klinik bulgular herkeste farklı şiddette etkili olabilir. Bağırsak laktaz aktivitesi düşük olan bir kişi, 1 bardak sütü rahatsız olmadan içebilir. Yoğurt, sert peynir gibi fermente edilen süt ürünlerini tüketebilir. Bağırsaktaki laktaz aktivitesi bulunmuyorsa ya da düşükse laktoz sindirilmediğinden bağırsak içeriğindeki dengeyi bozarak, bağırsakta sıvı ve elektrolit birikimine sebep olur. Genişlemiş bağırsakta hareketlenme olur ve ishal meydana gelir. Laktoz kalın bağırsağa ulaşarak, bakteriler tarafından fermantasyona uğrayarak, hidrojen gazının çıkmasına neden olur. Fazla hidrojen ishali arttırır, gaz, şişkinlik gibi sindirimle ilgili yakınmalar oluşur.

Süt ürünlerinin ya da sütün kendisinin tüketilmesinden sonra karında şişlik, ishal, kramp, mide bulantısı belirtileri olur. Bu yakınmalar yiyeceklerin tüketilmesinden yarım saat sonra ya da 2 saat içinde ortaya çıkabilir. Ayrıca beslenme bozukluğu ile kilo kaybı olabilir. Laktaz eksikliği olan kişilerin hepsinde laktoz alerjisi belirtileri olmayabilir. Bunun sebebi tam olarak bilinmemektedir. Laktoz alerjisi kişilerin yaşam kalitesini bozsa da hayati bir soruna neden olmaz.

Laktoz alerjisi klinik bulguların izlenmesiyle belirlenir. Evde birkaç gün laktoz içeren besinlerden uzak kalınarak, üzerine 2 bardak süt içildiğinde ortaya çıkan yakınmalara göre laktoz intoleransı tespiti yapılır. Kesin tanı için laboratuvar tetkikleri yapılabilir. Bunun için soluk testi, laktoz tolerans testi, biyopsi uygulanabilir. Tedavide süt ve süt ürünlerinin tüketimi azaltılırsa yararlı etkiler yapar. Süt içilemediğinden diyete kalsiyum eklenmesi gerekir. Ayrıca süte ilave edilen laktaz damlaları, tabletleri de kullanılabilir. Ancak laktoz süt ürünleri dışında başka besinlerde de bulunur. Bu nedenle laktoz alerjisi olanlar daha dikkatli olmalıdır. Özellikle salata sosları, ekmek, hazır çorbalar, bisküvi gibi yiyeceklerin içeriğine bakılmalıdır.